26 Δεκ 2011

Μονή Βατοπεδίου

Αφορμή για αυτό το άρθρο ήταν η σύλληψη του ηγούμενου της μονής Βατοπεδίου, Εφραίμ, παραμονή Χριστουγέννων, για μιά υπόθεση καταπάτησης μεγάλης έκτασης γής (στη λίμνη Βιστωνίδα) και την ανταλαγή της με δεκάδες ακίνητα αμύθητης αξίας, στην Αθήνα και όχι μόνο.

Η απάτη αυτή έγινε χρησιμοποιόντας πλαστά ή αμφιλεγόμενα Βυζαντινά χρυσόβουλα και Οθωμανικά φιρμάνια, στη κομπίνα συμμετείχαν, πολιτικοί, ανώτεροι κρατικοί λειτουργοί, δικαστικοί, ιερείς, μοναχοί, και απλοί πολίτες.

Δυστυχώς για μας η δικαιοσύνη παρερμήνευσε τη ρήση "η δικαιοσύνη πρέπει να είναι τυφλή" . Δε θα μπούμε στην ουσία της υπόθεσης γιατί δεν υπάρχει λόγος να δώσουμε περισσότερη αξία σε αυτή.

Πόσοι όμως ξέρουν για τη Μονή Βατοπεδίου (Βατοπαιδίου); την ιστορία της και τους ιστορικούς, θρησκευτικούς και μορφωτικούς θησαυρούς που έχει στη κατοχή της.

Το αρχικό κτήριο της μονής χτίστηκε από τον αυτοκράτορα Μ. Κωνσταντίνο. Τον 5ο αιώνα όμως, καταστράφηκε από τον αυτοκράτορα Ιουλιανό τον Παραβάτη.


Το όνομα της η μονή το πήρε όταν διασώθηκε ο γιός του Θεοδόσιου του Μέγα, ο Αρκάδιος ο οποίος, κατά την παράδοση, αφού έπεσε από το καράβι του στο αρχιπέλαγος, βγήκε στη στεριά γερός χάρη στη βοήθεια της Θεοτόκου μεταφερόμενος πάνω σε ένα θάμνο (βάτο). Ο Θεοδόσιος ανοικοδόμησε την κατεστραμμένη μονή ονομάζοντας τη Βατοπέδι.


Το 862 μ.Χ. λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς, μα επισκευάστηκε χάρη στην οικονομική στήριξη (3000 χρυσά νομίσματα), τριών ευγενών που ήρθαν από την Αδριανούπολη να μονάσουν. Τα ονόματα αυτών των μοναχών είναι Νικόλαος, Αθανάσιος και Αντώνιος.

Η μονή Βατοπεδίου είναι κτισμένη σαν φρούριο για να μπορούν οι μοναχοί να αμύνονται και να αντέχουν στις συνεχείς επιθέσεις και πολιορκίες των πειρατών. Τα μοναστήρια λόγο της συσσώρευσης πλούτου, κυρίως από δωρεές ευγενών που έλπιζαν στη σωτηρία της ψυχής τους αγοράζοντας με αυτό το τρόπο εισιτήριο για τον παράδεισο, ήταν η καλύτερη λεία για τους πειρατές.

Η μονή Βατοπεδίου διαθέτει συνολικά 31 παρεκκλήσια. Τα δώδεκα βρίσκονται εκτός μονής και τα υπόλοιπα στο κτιριακό της συγκρότημα. Πέντε από αυτά βρίσκονται ενσωματωμένα στο Καθολικό και τρία στους αμυντικούς πύργους της.

Η μονή Βατοπεδίου έχει δύο Σκήτες: τη Σκήτη Αγίου Δημητρίου και τη Σκήτη Αγίου Ανδρέα. Εχει επίσης 26 Κελλιά και 11 καθίσματα. Στην περιοχή της Κολλιτσούς βρίσκονται οκτώ Κελλιά. Δύο Κελιά είναι στη περιοχη Γυφτάδικα και δύο στις Καρυές. Η Σκήτη του Αγίου Δημητρίου απέχει γύρω στην 1 ώρα νοτιοδυτικά της μονής και έχει μορφή οικισμού. Στη θέση της Σκήτης ήταν πιθανότατα η παλαιά μονή του Χαλκέως.



Στη μονή βρίσκεται το αρχαιότερο καμπαναριό του Αγίου Όρους με ρολόι, όπου οι ώρες σημαίνονται με μηχανισμό από μορφή ανθρώπου που κρατά σφύρα.

Στο Βατοπαίδι υπάρχουν τα μοναδικά αγιορείτικα ψηφιδωτά του 11ου αιώνα καθώς και οι μοναδικές αγιογραφίες της Μακεδονικής Σχολής (1312) που βρίσκονται στο καθολικό της Μονής.

Η βιβλιοθήκη της μονής Βατοπεδίου και το αρχείο της, στεγάζονται σε έναν από τους αμυντικούς πύργους της μονής. Περιέχει 2.050 χειρόγραφα, απο τα οποία το ένα τρίτο είναι γραμμένα σε περγαμηνή. Εκεί φυλάγονται μέρος από τα 40.000 έντυπα, απο τα οποία πολλά είναι αρχέτυπα και παλαιότυπα. Το αρχείο της μονής περιλαμβάνει τριακόσιες δέκα χιλιάδες έγγραφα.

Η μονή Βατοπαιδίου διαθέτει μουσείο καθώς και αγιογραφείο. Οι αγιογράφοι της Μονής φτιάχνουν εικόνες οποιασδήποτε περιόδου από τον 12ο μέχρι και τον 16ο αιώνα. Στη μονή υπάρχουν πολλές εικόνες της Παναγίας που θεωρούνται θαυματουργές, όπως της Οδηγητρίας, της Βηματάρισσας, Της Αντιφωνήτριας, της Παραμυθίας, της Παντάνασσας, της Ελαιοβρύτισσας και της Εσφαγμένης.



Wikipedia

OrthodoxWiki

24 Δεκ 2011

Χριστουγεννιάτικα έθιμα και καλικάντζαροι



Καρκάτζια, Καλκατζόνια ή Καλκατζάνια, Καλκάνια, Καλιτσάντεροι, Καρκάντζαροι, Σκαλικαντζέρια, Σκαντζάρια, Σκαλαπούνταροι, Τζόγιες, Λυκοκάντζαροι και Κωλοβελόνηδες, σε κάθε περιοχή της Ελλάδας έχουν και ένα όνομα για τους καλικάντζαρους.

Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους. Κατά Αραχωβίτικη περιγραφή αυτοί είναι: κακομούτσουνοι και σιχαμένοι, καθένας τους έχει κι απόνα κουσούρι, άλλοι στραβοί, άλλοι κουτσοί, άλλοι μονόματοι, μονοπόδαροι, στραβοπόδαροι, στραβόστομοι, στραβοπρόσωποι κτλ, όλα τα κουσούρια και τα σακατιλίκια του κόσμου τα βρίσκεις όλα πάνω τους.

Συνήθως φαντάζονται νάνοι, αλλά και ψηλοί, σκουρόχρωμοι, με μαλλιά μικρά και ατημέλητα, μάτια κόκκινα, δόντια πιθήκου, δασύτριχοι, χέρια και νύχια πιθήκου, πόδια γαϊδάρου ή το ένα γαϊδάρου και το άλλο ανθρώπινο. Στη Νάξο τους φαντάζονται σαν μικρούς σατανάδες.

Ο αρχηγός των καλικάντζαρων στη παλιά Αθήνα λεγόταν κωλοβελόνης, στη Θεσσαλία αρχι-τζόγιας, ενώ στη Κωνσταντινούπολη Μαντρακούκος.


Οι καλικάντζαροι κυκλοφορούν ελεύθερα και κάνουν σκανδαλιές από τα Χριστούγεννα μέχρι τα Φώτα, τότε δηλαδή που τα νερά είναι "αβάφτιστα".



Τοπικά έθιμα

Στη Θεσσαλία, στη Ρούμελη, στο Μωριά αλλά και στη Νησιωτική Ελλάδα, κυρίως του Αιγαίου, χαρακτηριστικά της γιορτής των Χριστουγέννων ήταν το διαρκές άναμμα της φωτιάς (κρατάει όλο το Δωδεκαήμερο) που έχει αποτρεπτικό χαρακτήρα κατά των καλικάντζαρων και των κακών πνευμάτων και το σφάξιμο και μαγείρεμα του γουρουνιού. Όσοι δεν είχαν γουρούνι σφάζανε γίδα ή πρόβατο. Στόλιζαν το σπίτι με κλαδιά κέδρων και αγριοκερασιάς. Δεν λούζονταν, γιατί το θεωρούσαν γρουσουζιά, κι έβαζαν ένα αγοράκι να κάνει ποδαρικό.


Στη Καστοριά οι κάτοικοι της πόλης παραδίνονται σ’ ένα ξεχωριστό Διονυσιακό ξεφάντωμα, συντροφιές των ραγκουτσάρηδων (μεταμφιεσμένων), που χαίρονται, γλεντούν και χορεύουν γεμάτοι κέφι και χαρά. Πρόκειται για πανάρχαιες συνήθειες, η προέλευση των οποίων χάνεται μέσα στο χρόνο.

Σε Μακεδονία, Θράκη και Θεσσαλία, μεταμφιεσμένοι, που λέγονται Μωμόγεροι, Ρογκάτσια ή Ρογκατσάρια, φοράνε τομάρια ζώων (λύκων, τράγων κλπ), είναι οπλισμένοι με σπαθιά και γυρνούν τραγουδώντας στα σοκάκια και κάνουν ψευτοπόλεμο μεταξύ τους.

Στον Έβρο τα "τσιτσί" συνδέονται με τον ερχομό των καλικάντζαρων στον επάνω κόσμο και παρομοιάζονται με πολύ μεγάλες γάτες, οι οποίες εμφανίζονται το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων και προκαλούν ζημιές σε όσα σπίτια δεν προσφέρουν λεφτά, όταν χτυπούν στους τοίχους τους.

Στη Μάνη τα καρκατζόλια (καλλικαντζάρους), που ήταν λέει κάτι μαγαρισμένα δαιμονικά. Όλο το χρόνο ζούσαν κάτω από τη Γη και προσπαθούσαν να κόψουν το τεράστιο δέντρο που την κράταγε με όλες τις πολιτείες και τα Χωριά της. Ήθελαν να την δουν να γκρεμίζεται στο χάος και να γελάνε. Παραμονές όμως Χριστουγέννων άφηναν το κόψιμο του δέντρου και ανέβαιναν πάνω στη Γη, για να πειράξουν τους ανθρώπους.

Στη Κρήτη πιστεύουν πως τα παιδιά που γεννιούνται την ημέρα τω Χριστουγέννων (άρα έχουνε συλληφθεί την ημέρα του Ευαγγελισμού, που καλό είναι, από σεβασμό στην Παναγία, να αποφεύγει κανείς την ερωτική πράξη) μεταμορφώνονται σε καρακατζόληδες κάθε χρόνο την παραμονή των Χριστουγέννων, τα Θεοφάνια ξαναγίνονται άνθρωποι.


Wikipedia

18 Δεκ 2011

Συναυλία των Foo fighters κατεγράφηκε από σεισμογράφους

H συναυλία των Foo Fighters που έγινε την περασμένη Τρίτη στο Γουέστερν Σπρινγκς ( Western Springs) της Νέας Ζηλανδίας καταγράφηκε από σεισμογράφους σε απόσταση 1,5 και 2,0 χιλιομέτρων.

Δύο σεισμογράφοι του Auckland GeoNet seismic network την Τρίτη το βράδυ, κατέγραψαν τη δόνηση που προκάλεσε το μουσικό συγκρότημα.

50.000 θεατές παρακολούθησαν τη συναυλία.

Το σήμα που κατέγραψε ο σεισμογράφος ήταν παρόμοιο με τις ηφαιστειακές δονήσεις που καταγράφονται σε μέρη όπως το Mt Ruapehu και το White Island, δυό ενεργά ηφαίστεια της Νέας Ζηλανδίας.


Πηγή Geonet


16 Δεκ 2011

Πρόταση για βιβλίο, ένα οικονομικό δώρο μεγάλης αξίας

Σήμερα που το διαδίκτυο έχει μπει στη ζωή όλων μας και περισσότερο στους νέους και τα παιδιά, διαβάζουμε ελάχιστα, μόνο στις διακοπές ή και καθόλου. Κάτι καθόλου ευχάριστο. Μια από τις καλύτερες επιλογές για ένα οικονομικό Χριστουγεννιάτικο δώρο, είναι ένα βιβλίο.

Ένα βιβλίο είναι ένας κήπος που μπορείς να κουβαλήσεις στην τσέπη σου, λέει μια Αραβική παροιμία ενώ ο Στήβεν Κίνγκ έχει πει πως τα βιβλία είναι μια μοναδική, φορητή μαγεία. Εγώ θα πω πως το βιβλίο είναι ένα αντικείμενο μεγάλης αξίας, που όμως μπορείς να το αποκτήσεις με λίγα χρήματα.

Το βιβλίο είναι, μαζί με το σκύλο, ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου ή τουλάχιστον ήταν κάποτε. Διάβασα κάπου: " Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο σκύλος είναι ο καλύτερος φίλος του ανθρώπου. Δεν είδα όμως να γίνεται καμιά Έκθεση Σκύλων στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Βέβαια, τα βιβλία - σε αντίθεση με τους σκύλους - έχουν το καλό πως δεν χέζουν όπου να 'ναι. Επίσης δεν δαγκώνουν και δεν γαβγίζουν. Άσε που τα αφήνεις νηστικά για μήνες και δεν παραπονιούνται". Αυτό για να γελάσουμε λίγο, γιατί μας χρειάζεται με όλη αυτή τη κατάθλιψη που κυκλοφορεί.

Υπάρχουν δεκάδες διαδικτυακά βιβλιοπωλεία στα οποία θα βρείτε χιλιάδες τίτλους σε πολύ χαμηλές τιμές.




Θα σας προτείνω ένα βιβλίο, το τελευταίο που διάβασα και είναι πολύ ενδιαφέρον και επίκαιρο. Είναι η συλλογή διηγημάτων "κρυφές ενοχές" του Δημήτρη Μαγριπλή από τις εκδόσεις Σταμούλης το 2011.
16 πολύ ενδιαφέροντα διηγήματα με τίτλους όπως, "Καβαλόττι και Ερεχθείου γωνία", Σύγχρονος Βάσσαλος", "Το νησί του μυστηρίου", "Το μονοπάτι του ελαφιού", "Η φεγγαρόλουστη" κλπ.

Ο Δημήτρης Γ. Μαγριπλής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτικές επιστήμες στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, καθώς και Κοινωνική θεολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. το 1999 ανακηρύχθηκε διδάκτορας της Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Δίδαξε σε σχολές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ως επιστημονικός συνεργάτης και απο το 2006 συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

Το επιστημονικό του έργο συνοδεύεται απο επτά επιστημονικά βιβλία και πολλά άρθρα και δημοσιεύσεις σε Ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά. Στην λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε με το ψευδώνυμο Φώτης Αδάμης και τα «Μαθήματα Κηπουρικής και άλλα διηγήματα», απο τις εκδόσεις Σοκκόλη το 2007. Το 2010 εκδίδεται η πρώτη ποιητική του συλλογή: "Στα τέταρτα του χρόνου", σε συνεργασία με την εικαστικό Αγγελική Κοκονάκη, σε ένα εκπληκτικό σύνολο, με τίτλο: "Χρώμα και λόγος", Επί- γνωση / Αν. Σταμούλης, Θεσσαλονίκη.Το 2011 κυκλοφόρησε η δεύτερη συλλογή διηγημάτων του με τίτλο: «Κρυφές Ενοχές», στην σειρά Επί- γνωση, του εκδοτικού οίκου Αν. Σταμούλη, στην Θεσσαλονίκη. Τα βιβλία του κυκλοφορούν διαδικτυακά, σε όλα τα βιβλιοπωλεία της χώρας


"Ο συγγραφέας με συναρπαστική, ρέουσα, πυκνή γλώσσα κερδίζει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και κορυφώνει σταδιακά την ένταση, η οποία καταλαγιάζεται έντεχνα στο τέλος του διηγήματος. Το συναρπαστικό είναι η αίσθηση απορίας που μένει για τους ήρωες, τις πράξεις, τα κίνητρα". Διάβασα στο Συνέβη εν Καλάμαις

Η Ελένη Κοφτερού στο Αντίφωνο λέει "Οι "κρυφές ενοχές" το νέο βιβλίο του συγγραφέα Δημήτρη Μαγριπλή είναι από τα πιο αξιόλογα βιβλία που διάβασα τον τελευταίο καιρό.. Τα διηγήματα του, κείμενα πολιτικά και συγχρόνως ποιητικά, αιχμηρά αλλά και τρυφερά, αιχμαλωτίζουν τον αναγνώστη έτσι ώστε το βιβλίο δεν "αφήνεται" απ' τα χέρια παρά μόνο αφού τελειώσει"

"Η πρόσφατη συλογή διηγημάτων με τίτλο "κρυφές ενοχές" του διηγηματογράφου και ποιητή Δημητρίου Μαγριπλή βάζει το δάχτυλο στον τύπο των ήλων των πιο μύχιων συλλογικών ενοχών μας" λέει στα Παραθέματα λόγου ο Γιώργος Λέκκας.

"Οι Κρυφές Ενοχές είναι ένα βιβλίο με 16 διηγήματα, που τα διαβάζεις όπως πίνεις ένα ποτήρι κρύο νερό, ή, ακόμα καλύτερα, ένα ποτηράκι μπρούσκο από το Νότο της Ελλάδας" Διαβάζω στο ιστολόγιο του ερυθρού καγκουρό.

Τις "κρυφές ενοχές" μπορείτε να τις βρείτε σε όλα τα διαδικτυακά βιβλιοπωλεία.

8 Δεκ 2011

Διημερίδα με θέμα Μικρασιατικός Πόλεμος: Η ανάμειξη των ξένων δυνάμεων

Διημερίδα με θέμα: Μικρασιατικός Πόλεμος- Η ανάμειξη των ξένων δυνάμεων, διοργανώνουν, το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών -Ιδρυμα Βούρου-Ευταξία και ο Σύλλογος Φίλων των Μουσείων Απειράνθου.

Την Παρασκευή 9 και Σάββατο 10 Δεκεμβρίου 2011, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών, Ι.Παπαρρηγοπούλου 7, Πλατεία Κλαυθμώνος, Αθήνα. Ώρα έναρξης 6μμ

Θα μιλήσουν:Παρασκευή: Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Sir Michael Liewellyn Smith, Δρ. Ιωάννης Παπαφλωράτος, Μίκης Πρωτοπαπαδάκης. Την συζήτηση θα διευθύνει η κα Κωνσταντίνα Ε. Μπότσιου.

Το Σάββατο: Στρογγυλή τράπεζα.

Η διημερίδα θα βοηθήσει στην έρευνα μιας πολύ διαταραγμένης περιόδου της ιστορίας μας, με πολλά σκοτεινά σημεία.


Μουσείο της πόλης των Αθηνών

7 Δεκ 2011

Σπάνια θηλαστικά των Ελληνικών θαλασσών - Σταχτοδέλφινο

Στις Ελληνικές θάλασσες υπάρχουν αρκετά είδη δελφινιών ένα από αυτά είναι το Σταχτοδέλφινο (Grampus griseus). Ονομάζεται και Risso's dolphin, από τον Antoine Risso, φυσιοδίφης ο οποίος δημοσίευσε πρώτος εργασία για τα σταχτοδέλφινα το 1812.

Η ονομασία δελφίνι προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά (δελφίς), το οποίο συνδέεται με το δελφύς("μήτρα"). Έτσι, το όνομα του ζώου μπορεί να μεταφραστεί ως "ψάρι με μήτρα".

Τα δελφίνια όπως και τα υπόλοιπα κητοειδή τείνουν σιγά σιγά να εξαφανιστούν από τις Ελληνικές θάλασσες. Η ανθρώπινη δραστηριότητα (ρύπανση, υπεραλίευση, προπέλες πλοίων, σόναρ κ.α) έχει μειώσει επικίνδυνα τους πληθυσμούς των θαλάσσιων θηλαστικών (φυσητήρες, Φώκαινες, Πτεροφάλαινες, δελφίνια κοινά, ζωνοδέλφινα, ρινοδέλφινα, σταχτοδέλφινα, Μεσογειακές Φώκιες, και ζιφιός) .

Για να ευαισθητοποιηθούν οι Έλληνες πολίτες και οι αρμόδιοι φορείς έχουμε ξεκινήσει αυτή τη σειρά άρθρων για τα "σπάνια θηλαστικά των Ελληνικών θαλασσών".


Το σταχτοδέλφινο είναι ένα από τα πιο μεγαλόσωμα είδη δελφινιού. Φτάνει τα 3,5 μέτρα και το βάρος του τα 350-400kg, ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι το μυτερό πίσω πτερύγιο του και η γρίζα με ακανόνιστες λευκές ραβδώσεις πλάτη του. Τα άκρα από τα πτερύγια και την ουρά του είναι μαύρα. Η κύρια τροφή του είναι τα καλαμάρια.


Έχει τόσο πολύ μειωθεί ο αριθμός των δελφινιών γενικά και του σταχτοδέλφινου ακόμα περισσότερο, που σε ορισμένες περιπτώσεις σχηματίζουν μικτά κοπάδια (ρινοδέλφινα, κοινά δελφίνια, σταχτοδέλφινα, ζωνοδέλφινα), όπως συμβαίνει στο Κορινθιακό κόλπο.

Στην Ελλάδα παρατηρήθηκαν σταχτοδέλφινα κυρίως στο Ιόνιο, στη Βόρειο Κρήτη, όπως επίσης στις Βόρειες Σποράδες και τη Χαλκιδική. Συναντάμε συχνά πληθυσμούς σταχτοδέλφινων και στη θαλάσσια περιοχή της Ικαρίας, τα κοπάδια αυτά περνούν από το Ικάριο καθώς μεταναστεύουν από ένα σημείο της Μεσογείου σε άλλο.


Αρχιπέλαγος, ινστιτούτο θαλασσίων ερευνών.

wikipedia

4 Δεκ 2011

Το γεφύρι της Πραμόριτσας

Ένα πανέμορφο τετράτοξο γεφύρι, το γεφύρι της Πραμόριτσας, ένα πραγματικό έργο τέχνης που βρίσκεται στα όρια των νομών Γρεβενών και Κοζάνης.

Ανάμεσα στα χωριά Κληματάκι και Ανθοχώρι στο ποταμό Πραμόριτσα που είναι παραπόταμος του Αλιάκμονα βρίσκεται το πανέμορφο αυτό πέτρινο γεφύρι.

Γύρω στο 1870, κάποιος τσέλιγκας που έχασε την μονάκριβη κόρη του απο τα ορμητικά νερά του ποταμού χρηματοδότησε τη κατασκευή του εντυπωσιακού αυτού τετράτοξου γεφυριού, κύριο τόξο του είναι το βόρειο, ελεύθερου ανοίγματος 15μ. και ύψους 9μ. Το συνολικό του μήκος φτάνει τα 49 μέτρα και είναι το μεγαλύτερο σε μήκος πέτρινο γεφύρι στη Μακεδονία.

Το γεφύρι της Πραμόριτσας βρισκόταν σε αυτόν που κάποτε ήταν ο κεντρικός δρόμος που συνέδεε την πόλη των Γρεβενών με το εμπορικό κέντρο του Τσοτυλίου. Εξυπηρετούσε τις μετακινήσεις των κοπαδιών του Βόιου προς τα χειμαδιά της Θεσσαλίας αλλά παράλληλα ήταν ο μόνος τρόπος επικοινωνίας μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι.


Photo Panoramio by Papavramidis


Πηγή

3 Δεκ 2011

Από τα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας στα Νέα Αλατσάτα του Βύρωνα

Tα Αλάτσατα της Μικράς Ασίας βρίσκονται, απέναντι από τη Χίο, στη χερσόνησο της Ερυθραίας.

Η αρχαία ελληνική πόλη Ερυθρά ή Ερυθραί (μετέπειτα Λυθρί, σήμερα Ildiri) πρωτεύουσα της περιοχής, πήρε το όνομά της σύμφωνα με τον Παυσανία από τον Έρυθρο γιο του Ραδάμανθυ όταν οι Κρήτες επεκτείνοντας την κυριαρχία τους εγκαθίστανται εκεί κατά τον 14ο π.Χ. αιώνα. Πριν από τους Κρήτες στις Ερυθρές κατοικούσαν οι Κάρες και οι Λέλεγες.

Μετά την κατάκτηση από τους Οθωμανούς ο Ελληνισμός της περιοχής αφανίζεται. Όσοι είχαν επιζήσει κατέφυγαν στα ορεινά του Μίμαντα ή έφυγαν για τα νησιά. Μόνο μικρές εστίες από Έλληνες ψαράδες παρέμειναν στο Τσεσμέ.

14 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης των Ερυθρών ο εύφορος κάμπος που ως τότε ήταν ακατοίκητος θα μοιραστεί σε δύο αγάδες τον Τοργκούτ και τον Μεμίς. Αυτοί προσλαμβάνουν εργάτες από τη Χίο και παίρνουν δούλους από πειρατικά καράβια.

Γύρω από τα κονάκια των δύο αγάδων δημιουργούνται μικροί οικισμοί που αποτελούν την απαρχή της δημιουργίας της μετέπειτα πόλης των Αλατσάτων.

Μεταξύ 1774 και 1830 κατέφυγαν εκεί με την ελπίδα μιας καλύτερης ζωής, Ηπειρώτες, Μοραΐτες, Κρητικοί, Χιώτες, Ψαριανοί, Ευβοιώτες και Κυκλαδίτες. Ενδεχομένως να κατέβηκαν και από τα ορεινά χωριά του Μίμαντα απόγονοι εκείνων που είχαν καταφύγει εκεί με την Οθωμανική κατάκτηση της Ερυθραίας.



Από τα αλλεπάλληλα μεταναστευτικά κύματα οι δύο οικισμοί που αναπτύχθηκαν γύρω από τα κονάκια των δύο μεγαλοτσιφλικάδων της περιοχής, σιγά-σιγά ενώθηκαν σε μια πόλη που πήρε ένα ιδιόμορφο μακρόστενο σχήμα. Οι μεταναστεύσεις αυτές συντέλεσαν στη δημιουργία της δεύτερης σχεδόν αμιγώς χριστιανικής πόλης της Μικράς Ασίας μετά το Αιβαλί, τα Αλάτσατα.

Έντονο είναι το Ελληνικό στοιχείο στη πόλη των Αλατσάτων κατά το 19ο αιώνα. Μετά την ήτα της Τουρκίας το 1914 στους βαλκανικούς πολέμους, οι Έλληνες κάτοικοι των Αλατσάτων εκδιώκονται βίαια από τον Οθωμανικό στρατό και στα σπίτια τους εγκαθίστανται μουσουλμάνοι πρόσφυγες των Βαλκανίων από το Κόσοβο τη Βοσνία, τη Θεσσαλονίκη και τα νησιά του Αιγαίου. Οι Αλατσατιανοί παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς που ονομάστηκε "πρώτος διωγμός"

Όταν το 1919 ο Ελληνικός στρατός κατέλαβε τα Αλάτσατα, περίπου 5.000 Αλατσατιανοί επέστρεψαν και ανασυγκρότησαν τη πόλη στην οποία έζησαν μέχρι το 1922. Όλος ο ανδρικός πληθυσμός από 18 - 45 ετών αιχμαλωτίσθηκε. Οι εναπομείναντες γυναικόπαιδα και γέροντες, μεταφέρθηκαν πεζοί στο Τσεσμέ από όπου μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα.

nea alatsata

Οι Αλατσατιανοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, στην Αττική, την Εύβοια, τη Κρήτη, τη Χίο, τη Λέσβο, τη Σάμο, τη Θεσσαλονίκη και το Αγρίνιο. Περιοχές με οικισμούς που φέρουν την ονομασία ‘’Νέα Αλάτσατα’’ υπάρχουν στο Δήμο Βύρωνα στην Αθήνα, στο Ηράκλειο της Κρήτης και στη Χαλκίδα.

Για τα Νέα Αλάτσατα του Βύρωνα έχει γραφτεί και βιβλίο από το γιατρό Κωνσταντίνο Γκαρμάτη.

Στη Βοστώνη υπάρχει περιοχή "Μικρά Αλάτσατα".

Ακόμα και τη Νέα Ερυθραία ίδρυσαν πρόσφυγες από την περιοχή της Ερυθραίας χερσονήσου της Μικράς Ασίας και συγκεκριμένα από τα χωριά Λυθρί, Βουρλά , Αλάτσατα, Τσεσμέ κ.α.


Σύλλογος Αλατσατιανών "τα εισόδια της Θεοτόκου"

Ευχαριστούμε τη Μαριάννα Μαστροσταμάτη για τη βοήθεια που μας πρόσφερε στη κατανόηση της ιστορίας των Αλατσάτων.




Ακούστε και το παραδοσιακό τραγούδι "η Αλατσατιανή" ηχογραφημένο στη Νέα Υόρκη το 1928.